Miniaturka jak kolos.
Wybudowany w 1915 roku schron obserwatora artylerii jest przodkiem naszej 120tki z Dąbrowieckiej Góry. Niewielkich rozmiarów obiekt pełnił te same funkcje bojowe - prowadzenia obserwacji i kierowania ogniem artylerii - co potężna budowla z 1941, a gabarytowo cały obiekt mieścił się w izbie map Regelbau 120a.
Wojenny Farciarz
Obiekt cechuje wyjątkowe wojenne szczęście, dzięki czemu przetrwał trzy wojenne zawieruchy. Tak jak większość schronów z tego okresu na terenie naszego powiatu, ominęła go planowa rozbiórka z lat 1918-1920.
Nie miał szans na chrzest bojowy w sierpniu roku 1920, gdyż znalazł się na drugiej linii obrony Ufortyfikowanego Odcinka Wiązowna, gdzie Bolszewicy nie dotarli zatrzymani na przedpolu i pierwszej linii nowych umocnień. Niemcy przypomnieli sobie o nim w roku 1941, został ponownie włączony do umocnień, Bruckenkopf Warschau.
Ponownie został bez walki zajęty w ostatnich dniach lipca 1944 przez sowietów, którzy zmierzali w kierunku Pohulanki. Położony kilkaset metrów od linii frontu, która ustabilizowała się na Pohulance na okres 1,5 miesiąca, uniknął salw potężnych pocisków rakietowych Nebelwerfer (znane z powstania jako Szafy lub Ryczące Krowy) i artylerii, którymi Niemcy starali się przerwać drogę zaopatrzenia na zajętą przez Rosjan część Pohulanki. Po przejściu frontu szczęście nadal go nie opuszczało: saperzy ominęli go w wojennych i powojennych akcjach wysadzania niewypałów, dzięki czemu jest jedynym niewysadzonym schronem Przedmościa od Józefowa (tej części na zachód od torów kolejowych) po poligon w Wesołej! Być może lekko uszkodzony padł ofiarą powojennej próby rozbiórki, która pozbawiła go fragmentów stropu i części ściany czołowej ze szczeliną obserwacyjną, ale sama bryła i strop ocalały w dość dobrym stanie.
Weteran zabytkiem
Dwa lata temu, wraz ze wszystkimi obiektami Przedmościa na terenie Gminy Wiązowna, został wpisany do Gminnej Ewidencji Zabytków. Dzięki życzliwości prywatnych właścicieli działki leśnej, na której stoi, Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków oraz wsparciu finansowemu Powiatu Otwockiego i Nadleśnictwa Celestynów przywrócimy mu wygląd z lat świetności.
Do końca roku obok schronu stanie też tablica informacyjna z rysunkami 3D oraz mapami informującymi o funkcji obiektu oraz historii pozycji której bronił.
Forteczny szlak
Tablica jest częścią większego projektu - „szkieletu szlaku“ po Przedmościu Warszawa, który poprowadzi turystów od Dąbrowieckiej Góry pod Karczewem do Wesołej (oba te miejsca dzierżawi nasze Stowarzyszenie i oba można podziwiać zachowane w różnym stopniu. W całości biegnie w kompleksach leśnych lub na ich bliskim przedpolu). Druga z planowanych kilku tablic stanie na Dąbrowieckiej Górze. Liczymy, iż położona na samej granicy z Warszawą tablica w Zagórzu i wyremontowany schron staną się dla turystów, masowo odwiedzających lasy Mazowieckiego Parku Krajobrazowego, swoistą wizytówką turystyczną powiatu, na którego terenie znajduje się ponad 47 obiektów z I wojny i 6 większych budowli z II wojny światowej.
Plan konspekt
Prace zabezpieczające i remontowe będą polegały na :
- Odkopaniu wnętrza i bryły budowli;
- Wypiaskowaniu w celu oczyszczenia betonu z porostów, wysoleń (efekt korozji betonu) i luźnych elementów betonu;
- Odtworzeniu skutej szczeliny obserwacyjnej na wzór tych zachowanych w Józefowie;
- Uzupełnienie ubytków w stropie i ścianach budowli;
- Zabezpieczenie budowli przed wpływem wód opadowych poprzez pokrycie jej hydroszlamem firmy Hydrostop;
- Odtworzenie nasypów maskujących obiekt i fragmentu rowu strzeleckiego wraz z oszalowaniem by zapobiec ponownemu zasypywaniu wnętrza budowli.
Po pracach remontowych budowla pozostanie otwarta, podobnie jak ogólnodostępna odkopana i oczyszczona ze śmieci i gruzu została ruina schronu R514 w Wesołej, którą się opiekujemy. Dla chętnych do obejrzenia tego, jak też innych schronów na terenie Wiązowny, polecam odwiedzenie strony:
http://wiazowna.info.pl/przedmoscie-warszawskie/
Hubertus 1656
