Biblioteka bliżej ludzi – diagnoza na start
Od grudnia 2024 do kwietnia 2025 r. biblioteka zaprosiła mieszkańców do rozmowy. Przeprowadzono wywiady z 37 osobami i zebrano aż 383 ankiety od czytelników w każdym wieku – od młodzieży, przez dorosłych, po seniorów. Tak szeroka diagnoza pozwoliła po raz pierwszy spojrzeć na bibliotekę oczami różnych grup – sprawdzić, co doceniają użytkownicy i czego im brakuje.
„Mówi się, że mamy dwoje uszu i jedne usta nie bez powodu – żeby więcej słuchać niż mówić. Chcemy, by biblioteka była właśnie taka – bliska, otwarta i tworzona razem z mieszkańcami“ – podkreśla Patryk Kuś, dyrektor Biblioteki Publicznej w Dzielnicy Wesoła.
Co działa dobrze?
Diagnoza pokazuje, że biblioteka jest bardzo pozytywnie oceniana przez mieszkańców:
- 94% badanych lubi do niej przychodzić, a 87% chwali księgozbiór. Wysokie noty otrzymały także godziny otwarcia.
- Wypożyczalnie działają intensywnie: średnio 385 książek rocznie na 100 mieszkańców – wynik powyżej średniej warszawskiej!
- W 2024 roku zorganizowano 278 wydarzeń i aktywności z udziałem ponad 5 tys. osób.
- Oferta dla dzieci i seniorów cieszy się największym uznaniem. Rodzice doceniają kreatywne zajęcia:
„A jeżeli chodzi o bibliotekę, to my wychodzimy czasami do biblioteki na Zielonej, bo tam są takie bardzo fajne zajęcia właśnie dla maluchów. Pan czyta bajkę i mamy zajęcia plastyczne, artystyczne – to jest bardzo fajne, bo to zawsze są kreatywne rzeczy, a kreatywne podejście do tematu zawsze oznacza coś innego“.
- Tego typu działania – łączenie czytania z aktywnościami plastycznymi i kreatywnymi – pomagają dzieciom oswoić się z książką i zachęcają do czytania już od najmłodszych lat.
- Seniorzy są najbardziej aktywną grupą czytelników – 84% z nich wypożycza książki co najmniej raz w miesiącu. Prawie 80% znajduje w ofercie coś interesującego dla siebie.
- Szczególnie dobrze oceniane są: możliwość oddawania książek w dowolnej filii, książkomat i wsparcie bibliotekarek w wyborze lektur.
- Biblioteka jest ważnym partnerem dla szkół i przedszkoli. Współpraca z tymi instytucjami trwa od lat i jest wysoko oceniana przez nauczycieli.
Bibliotekarki zauważają, że coraz częściej pojawia się w placówce „trzecie pokolenie“ czytelników, co podkreśla zakorzenienie biblioteki w lokalnej społeczności.
„Ja obserwuję, że do mnie przychodzi trzecie pokolenie. Najpierw przychodziły mamy z dziećmi, jak zaczynałam pracę. Potem przychodziły te same, już dorosłe dzieci. Potem zakładały swoje rodziny i przychodzą ze swoimi dziećmi. I dla mnie to jest właśnie bardzo ważne, że jak idę ulicą, to naprawdę nikt nie przechodzi na drugą stronę – wprost przeciwnie“.
Co jest wyzwaniem?
Nie wszystko działa idealnie. Wyniki badania wskazują na kilka kluczowych wyzwań:
- Zbyt mało osób zna ofertę biblioteki poza wypożyczaniem książek – ponad połowa czytelników nie uczestniczy w żadnych innych wydarzeniach.
- Młodzież i dorośli rzadko korzystają z wydarzeń i zajęć. Młodzi często postrzegają bibliotekę stereotypowo jako miejsce wyłącznie dla dzieci i seniorów.
- Brakuje miejsc do darmowego, swobodnego spędzania czasu i spotkań sąsiedzkich. Mieszkańcy wskazują na brak przyjaznych przestrzeni w dzielnicy.
- Wciąż występują bariery architektoniczne – szczególnie w Filii nr 3, która nie jest dostosowana do potrzeb osób z ograniczoną mobilnością. Bariery te utrudniają też dostęp rodzicom z wózkami dziecięcymi.
- Problemy cyfrowe – system rezerwacji i wypożyczeń online bywa nieczytelny i nie dla wszystkich intuicyjny.
- Informacje o ofercie biblioteki nie docierają do wszystkich. Wielu mieszkańców po prostu nie wie, co dzieje się w bibliotece!
- Liczba osób korzystających z biblioteki wciąż jest niższa niż średnia warszawska (aktualnie ok. 20% mieszkańców dzielnicy, przy średniej miejskiej powyżej 23%), choć systematycznie rośnie.
Jakiej biblioteki chcą mieszkańcy?
Diagnoza jasno pokazuje: mieszkańcy Wesołej chcą biblioteki otwartej, nowoczesnej i bliskiej ludziom. Zebrane głosy pokazują, że:
- Ma być miejscem z książką w centrum, ale z bogatą ofertą zajęć i wydarzeń dla wszystkich grup wiekowych.
- Powinna wspierać lokalne inicjatywy i promować historię dzielnicy.
- Być otwarta, bezpieczna, wolna od krytyki i złych emocji – miejscem przyjaznym do nauki, rozmowy, odpoczynku i wspólnych działań.
- Wielu mieszkańców marzy o bibliotece jako centrum integracji i budowania sąsiedzkich relacji.
„Biblioteka to nie budynek. To ludzie“ – podsumowuje Patryk Kuś, dyrektor placówki.
Najważniejsze rekomendacje z raportu
Na podstawie wyników diagnozy powstała lista rekomendacji na przyszłość:
- Lepsza promocja i informowanie o ofercie – nie tylko przez stronę internetową, ale również social media, plakaty, wydarzenia plenerowe oraz przez sieci kontaktów wypracowane dzięki współpracy z lokalnymi partnerami.
- Więcej zajęć i wydarzeń – także dla młodzieży i dorosłych, nie tylko dla dzieci i seniorów.
- Większa dostępność – zarówno architektoniczna (likwidacja barier, szczególnie w Filii nr 3), jak i cyfrowa (udoskonalenie systemu wypożyczeń online).
- Miejsce do swobodnego spędzania czasu – przestrzeń do nauki, pracy, spotkań, odpoczynku, dostępna dla różnych grup wiekowych.
- Promocja lokalnej historii oraz wsparcie sąsiedzkich inicjatyw – biblioteka może być centrum integracji, a szeroka wiedza o historii dzielnicy powinna być lepiej udostępniana mieszkańcom.
- Kontynuowanie i rozwijanie oferty dla dzieci – najmłodsi to przyszłość biblioteki i lokalnej społeczności, a zajęcia dla nich są wysoko oceniane przez rodziców i nauczycieli.
- Wspieranie lokalnych inicjatyw – biblioteka powinna być partnerem dla oddolnych działań mieszkańców.
Co dalej?
Zespół biblioteki zapowiada, że wyniki diagnozy to dopiero początek zmian:
„Dzięki Wam lepiej wiemy, jak stawać się lepszym miejscem dla mieszkańców. To wspólne dzieło i fundament pod dalsze działania“ – podsumowuje dyrektor Patryk Kuś.
Warto śledzić kolejne zmiany w ofercie biblioteki oraz podsuwać własne pomysły. Jeśli zależy Ci na tym, jak wygląda lokalna biblioteka – dołącz do rozmowy!
Pełny raport z diagnozy dostępny jest na stronie Biblioteki Publicznej w Dzielnicy Wesoła.
